Ποια είναι η πραγματική ιστορία της κοκκινοσκουφίτσας ;

Η πρώτη γραπτή εκδοχή της Κοκκινοσκουφίτσας αποδίδεται στον Σαρλ Περώ, τον μεγάλο γάλλο συγγραφέα του 17ου αιώνα, ο οποίος θεωρείται ένας από τους σύγχρονους πατέρες του παραμυθιού.

Η ιστορία περιστρέφεται γύρω από ένα ελκυστικό, τροφαντό κοριτσάκι, το οποίο ξεγελιέται από έναν κακό λύκο στο να του δώσει τις πληροφορίες που χρειάζεται ώστε να βρει την καλύβα της γιαγιάς της. Ο κακός λύκος βρίσκει την καλύβα και στήνει παγίδα στην Κοκκινοσκουφίτσα με σκοπό να την φάει. Και η ιστορία τελειώνει με τον κακό λύκο να τρώει την Κοκκινοσκουφίτσα και την γιαγιά, χωρίς χαρούμενο τέλος. Αυτά είναι τα δεδομένα βέβαια, τελείως διαφορετικών εποχών, καθώς και της πρώτης καταγραφής του Σάρλ Περώ.

Η συγκεκριμένη ιστορία έχει πολύ πιο βαθιές ρίζες, και συνάντησε πολλές διαφορετικές παραλλαγές μέχρι να φτάσει στο σήμερα. Από την Γαλλία όπου την συνέλεξε ο Περώ, εξαπλώθηκε στην υπόλοιπη Ευρώπη, ενώ σε πολλές χώρες ήταν ήδη γνωστή. Από μια ιστορία με κανιβαλιστικά και παιδοφιλικά στοιχεία τρόμου, μεταμορφώθηκε στην σημερινή "ήπια" εκδοχή με την οποία μπορεί άνετα να ψυχαγωγηθεί ένα παιδί. 

Η απαρχή της ιστορίας

Η ιστορία της Κοκκινοσκουφίτσας ήταν πολύ γνωστή στην Ευρώπη πολύ πριν ο Σαρλ Περώ την παρουσιάσει στην συλλογή του. Ήταν μια από τις αγαπημένες προφορικές ιστορίες των Γάλλων χωρικών πίσω στον 10ο αιώνα, ενώ εξίσου μεγάλη διάδοση είχε γνωρίσει και στην Ιταλία του 14ου αιώνα, όπου υπάρχει με διαφορετικά ονόματα και παραλλαγές.

Οι εκδοχές αυτές μπορεί να διαφέρουν από την σημερινή ιστορία με πολλούς τρόπους: πίσω στον Μεσαίωνα μπορεί να μην μιλάμε για λύκο, αλλά για λυκάνθρωπο. Άλλοτε συναντάει κανείς στοιχεία κανιβαλισμού: ο λύκος εξαναγκάζει την εγγονή να φάει την γιαγιά της. Σε άλλες ιστορίες πάλι, ο λύκος τρώει την Κοκκινοσκουφίτσα αφού την ρίξει στο κρεβάτι, και η ιστορία τελειώνει εκεί. Στις περισσότερες παραλλαγές, το αίσιο τέλος δεν ήταν πάντοτε κομμάτι της ιστορίας, ούτε και ο ρόλος της γιαγιάς ξεκάθαρος.

Η εκδοχή των αδελφών Γκριμμ

Στον 19ο αιώνα, δυο άλλοι πατέρες του παραμυθιού, οι αδελφοί Γκριμμ, έφτιαξαν την δική τους εκδοχή της ιστορίας, καταγράφοντας την προφορική παράδοση της Γερμανίας, με βάση δυο διαφορετικές εκδοχές που είχαν ακούσει.

Η ιστορία μοιάζει πολύ με την εκδοχή του Περώ, ωστόσο διαφοροποίησαν σημαντικά το τέλος της. Στο τέλος το κοριτσάκι και η γιαγιά του σώζονται από έναν ξυλοκόπο ο οποίος κυνηγούσε τον λύκο για το δέρμα του. Πιθανότατα πρόκειται για στοιχείο δανεισμένο από άλλο παραμύθι, το οποίο θεώρησαν ότι κολλούσε ωραία και στο συγκεκριμένο ώστε να δώσει ένα αίσιο τέλος.

Επιπλέον οι Γερμανοί παραμυθάδες δημιούργησαν και άλλες εκδοχές, στις οποίες εισήγαγαν και δεύτερο λύκο, καθώς και μια καμινάδα. Η γιαγιά με την κοκκινοσκουφίτσα παγιδεύουν τον λύκο στην καμινάδα βάζοντας στο τζάκι βρασμένο νερό και λουκάνικα: ο λύκος τα μυρίζει, κάνει να κατέβει από την καμινάδα και στο τέλος πνίγεται στο νερό.

Διασκεύασαν και άλλο την ιστορία, μέχρι την τελική τους εκδοχή, καταλήγοντας σε ένα τελικό αποτέλεσμα απαλλαγμένο από πολλά σκοτεινά μοτίβα των προφορικών παραδόσεων.

Άλλες εκδοχές

Ένας άλλος μεγάλος συλλέκτης παραμυθιών, ο Andrew Lang, έγραψε για την "Αληθινή Ιστορία της μικρής Χρυσοσκουφίτσας". Σε αυτή την ιστορία, το κορίτσι σώζεται μόνο του: ο λύκος καίγεται καθώς τρώει τον χρυσό σκούφο που φοράει το κορίτσι, ο οποίος είναι μαγεμένος. 

Στον 20ο και τον 21ο αιώνα, νεότερες διασκευές, πιο κοντά στα σύγχρονα δεδομένα του παραμυθιού έχουν κυκλοφορήσει και κυκλοφορούν με την μέρα, ενώ η ιστορία έχει προκαλέσει το ενδιαφέρον επιστημόνων της Φροϋδικής ανάλυσης για τα συμβολικά της στοιχεία, καθώς και θεωρητικών του φεμινιστικού κινήματος.